In deze blog vertel ik iets over mijn gastles die ging over juridische zaken. Ook ben ik zelf op onderzoek uitgegaan benieuwd? Lees dan snel verder!
Gastles door Marcellus de Graaf
'Als iets niet van mij is, is het waarschijnlijk wel van een ander.' Zo begon Marcellus de Graaf zijn gastles over het onderwerp juridische zaken binnen online media. Tijdens deze les heb ik een aantal nieuwe dingen geleerd met betrekking tot dit onderwerp. Deze kennis zal ik dan ook gaan toepassen tijdens mijn projecten deze coachingsperiode. Ook ben ik zelf op onderzoek uitgegaan over een aantal zaken. Alles wat ik geleerd heb over dit onderwerp vindt je terug in deze blog.
Auteurswet & copyright
Het auteursrecht is het recht van een schrijver, wetenschapper of kunstenaar op het publiceren van zijn/haar werk. Een andere naam voor auteursrecht is copyright. Een auteur kan bepalen wat er met zijn/haar werk gebeurt. Dat betekent dat voor elke vorm van verspreiding toestemming vereist is van de auteur. Voor deze verspreiding mag een vergoeding worden gevraagd. Op deze manier kan een auteur geld verdienen met zijn/haar werk. Deze wet dateert uit 1912 en beschermd je werkt tot zeker 70 jaar na je overlijden.
Hoofdregel is dat de maker van het werk, dus degene die het boek heeft geschreven of het schilderij heeft geschilderd, de auteursrechthebbende is. Deze regel gaat echter niet altijd op. Behoort het maken van schilderijen tot het werk van een werknemer, of maakt een werknemer in opdracht van zijn werkgever een schilderij, dan berust het auteursrecht op de schilderijen bij de werkgever. Deze afwijkende regel geldt alleen voor werknemers in dienstverband. Een zzp'er die in opdracht van een ander een kunstwerk maakt, behoudt zelf het auteursrecht op het werk. Nadat de maker het werk heeft gemaakt heeft, kan diegene zijn auteursrecht aan een ander overdragen of in licentie (weg)geven.
Hoewel in Nederland de copyright notice (symbool ©) niet nodig is om auteursrechtbescherming tot stand te brengen, kan het zinvol zijn het teken toch te gebruiken. Voor de lezer kan het als waarschuwing dienen: 'pas op, dit werk is beschermd!' Wanneer iemand inbreuk maakt op het auteursrecht van een ander, kan die ander een schadevergoeding eisen.
Bij auteursrecht is het van belang dat je kunt aantonen dat jij de rechtmatige eigenaar bent van het gemaakte werk. Een parodie op iets mag bijvoorbeeld dan weer wel, denk bijvoorbeeld aan het programma de Tv kantine. Naast fotografie en andere content is het ook mogelijk om huisstijl-elementen te laten vastleggen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan slogans, kleurgebruik of lettertypes.
Auteursrecht en sociale media
Ook al heb je het auteursrecht op teksten en foto's, je bent niet altijd de baas over je eigen creaties. Bij veel social media geef je de dienst een gebruiksrecht op alle zaken die jij online plaatst. Daarbij wordt vaak bepaald dat ze jouw foto's zonder toestemming of betaling mag gebruiken voor welk doel dan ook. Zelfs als een vriend een foto van jou deelt kan dat een impliciete toestemming geven aan de dienst om de foto te gebruiken. De voorwaarden op dit gebied worden regelmatig door de verschillende social media gewijzigd. Wees hier alert op. Ga er van uit dat je de zeggenschap kwijtraakt over alles wat je op de social media plaatst.
Portretrecht
Het portretrecht gaat over de rechten die een geportretteerde heeft met betrekking tot de publicatie van het portret dat van hen is gemaakt. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de situatie dat iemand in opdracht een portret heeft laten maken (bijv. een pasfoto voor je rijbewijs) en de situatie dat iemand geen opdracht hiervoor heeft gegeven (een foto op straat waarbij jij toevallig langs loopt en op Facebook wordt gezet). Is er geen sprake van een opdracht, dan mag de geportretteerde op grond van zijn portretrecht de openbaarmaking van zijn portret tegengaan als hij/zij daar een aantoonbare reden voor heeft. Hierbij spelen vaak privacy- of commerciële redenen een rol.
Als het portret in opdracht wordt gemaakt, gelden er andere regels. Dit heeft te maken met het feit dat de maker van het portret, bijvoorbeeld de fotograaf, het auteursrecht op de door hem gemaakte foto's heeft en de geportretteerde het portretrecht op diezelfde foto’s. Voor openbaarmaking van een portretfoto is dan ook de toestemming vereist van zowel de fotograaf als de geportretteerde. De maker van een portret (of een willekeurige derde) mag dit portret dus niet openbaar maken zonder toestemming van de geportretteerde. Staat op een foto het portret van twee of meer personen, dan heeft de fotograaf voor publicatie de toestemming nodig van alle geportretteerden. Daarnaast mag de geportretteerde zijn eigen portretfoto laten kopiëren zonder daarvoor toestemming te moeten vragen aan de fotograaf. Staat op een foto het portret van twee of meer personen, dan heeft ieder van hen de toestemming nodig van de overige geportretteerden. (Deze rechten van de geportretteerde zijn vastgelegd in artikel 19 en 20 van de Auteurswet.) Het portretrecht geldt tot 10 jaar na het overlijden van de afgebeelde persoon.
Hoelang mag je gegevens bewaren?
Er is op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) geen concrete bewaartermijn voor persoonsgegevens. Organisaties bepalen zelf hoe lang zij persoonsgegevens bewaren. Hierbij kijken zij naar hoe lang de gegevens nodig zijn voor het doel waarvoor deze zijn verzameld of worden gebruikt.
De zes tips van Marcellus
Tot slot nog een aantal tips van Marcellus om je gemaakte werk te beschermen die ik met je wil delen:
- Verstop je werk en laat het aan niemand zien. Dan kunnen ze het ook niet van je stelen.
- Stuur een aangetekende brief met daarin bijv. een ontwerp van een logo. Op deze manier heb je bewijs dat jij iets gemaakt hebt en dus kun je aantonen dat je eerste was met dit ontwerp. Een e-mail is makkelijk te vervalsen.
- Via BIOP (Benelux Bureau voor de Intellectuele eigendom) kan je je werk laten vastleggen.
- Ook via online tools zoals www.ccproof.nl kan je je werk laten vastleggen.
- Er zijn ook een aantal organisaties waar je geluid- en muziekfragmenten kunt laten vastleggen.
- Vermeldt altijd de copyrighthouder (jijzelf) op gemaakt werk.
- Ook al heb je zaken goed geregeld, gebruik bij voorkeur recent werk om problemen te voorkomen.
De zaken goed regelen is belangrijk.
Voor de FAQ video hebben ik gevraagd of Fusing Phoenix een contract wilde opstellen die iedereen die in beeld komt moest tekenen. Dit om te voorkomen dat de video op een later moment verwijderd moet worden omdat iemand liever niet meer op het internet wil staan. Het contract is hiernaast te downloaden.
Reactie plaatsen
Reacties